Do nekih susreta mora doći pre ili kasnije. Ljudi nisu uvek gospodari svoje sudbine. Tako se i na Suštini pasijansa svakodnevno srećemo sa raznim likovima i njihovim životima, koje vešti muzički majstori znaju da najbolji mogući način uobliče u neobičnu priču. Ili običnu, prosudite sami.
Neobično je to što danas krećemo iz biblioteke.
Znam da vas već golica i to šta se krije iza naslova…
Priznajem da i ja do danas nisam znao šta se krije iza naziva Jai Alai. A reč je o igri koju igraju Baski, etnička zajednica na severu Španije koja govori specifičnim jezikom, i za koju se smatra da naseljava to područje poslednjih 7000 godina. Igra je slična popularnom Squashu, znači dva ili četiri igrača udaraju lopticom u zid, samo što se umesto teniskih reketa koristi xistera, koja ima kanal, tako da se loptica ispaljuje neverovatnom brzinom. Kurioziteta radi, svetski rekord je 328 km/h.
Americana je već ustaljeni naziv za najkvalitetniju muziku koja dolazi sa one strane Atlantika. Duboko ukorenjena u američki ethos, mešavina je tradicionalnih vrsta muzike koju poznajemo: bluesa, countrya, folka, rocka i svega drugog što vam padne na pamet. Naravno, kao i u svakom žanru, ima tu svega i svačega, muzičara i pesama koje instant zaboravim, ali i pravih dragulja – ljudi sa dugim i plodnim karijerama koji nikada nisu u žiži javnosti, ali ih svi cene i poštuju: od kolega koje izvode njihove pesme, preko kritičara, do probirljive publike koja zna da prepozna istinske vrednosti.
Kod nas uglavnom nepoznat, Tom Russell spada u prvu ligu storytellera Americane. Njegove pesme su kompletne priče poput ove, u kojoj je muzika tek dodatak koji služi da pojača utisak samih reči.
He was a Basque from San Sebastian, he came here in ’51
Made his bones along the border in the Jai Alai frontons
With a cesta on his hand he threw his heart against the wall
He was the master of the dance in the fastest game of all
Russellov talenat odavno su uočile mnoge poznate kolege, pa su se njegove pesme na svoj repertoar dodali i takvi muzički giganti kao što su Johnny Cash, Guy Clark i Dave Alvin. Na poslednjih nekoliko albuma lista prijatelja koji mu pripomažu je impresivna: Iris DeMent, Lucinda Williams, Van Dyke Parks, Gretchen Peters, Calexico…
He had blood inside his eye, he threw his heart, he let it fly
He was the master of the dance, the king of Jai Alai
What does it mean to you and I? Swing your heart and let it fly
Love is a deadly dance just like Jai Alai
U jednom od intervjua, Russell kaže:
Moja karijera se razvijala u suprotnom smeru od većine autora koji su se ispucali sa nekoliko albuma i tu završili priču. Ja nisam. Razvijao sam se vrlo sporo. A onda sam se preselio u El Paso 1997. godine, dalje nego što je iko mogao da pomisli. Pošto sam se na taj način isključio iz gradske vreve, ploče koje sam snimio u poslednjih desetak godina su mi najbolje, naročito poslednje dve. Što sam stariji, to sve više mogu da se držim po strani i pravim sve bolje pesme.
A takva je i ova.
He met a woman deeper than the songs in the Cante Hondo bars
They made love outside the racetrack in his long black touring car
But love took all his passion, how the fire still twists and burns
Throw your heart against the wall, it might not return
I zaista, posle dvadeset i kusur albuma, Blood And Candle Smoke (2009) i Mesabi (2011) pokazuju da je Russell potpuno u pravu. Ovo su jaka autorska dela kojima bi bilo teško prigovoriti na ičemu.
He wrote a postcard from Bilbao, said the games were mostly gone
Just a memory to the old men who live in bars and gypsy songs
But oh, that crack of thunder when the pelota hit the wall
Love and Jai Alai were the fastest games of all
I tu nije kraj iznenađenjima. U julu 2013. našao se u prodaji novi album Aztec Jazz (2013), snimljen uživo sa The Norwegian Wind Ensemble. U prekrasnim, znalački odrađenim aranžmanima, već znane pesme dobile su novo ruho, još više ističući Russelovo emotivno pevanje. Sve teče glatko i savršeno.
His passion never died but these nights he sleeps alone
Seeing her face reflected on the walls of border town frontons
The games have mostly died but old men too proud to cry
Live on memories of love and Jai Alai
A sada natrag u biblioteku. Meni, doduše, fali zgodna bibliotekarka, na štiklama, k’o u filmovima. Ali, šta se tu ja pitam. 
Sem zadovoljstva pri citanju teksta i zahvalnost zbog datih informacija me navela da Vas pozdravim.
Novi, dvostruki album Toma Russella – The Rose Of Roscrae (2015) je nemoguće prepričati, treba ga čuti!
“Folk, rock, country, the Norwegian Wind Ensemble’s Copland-esque serial moments, Celtic, and much more. It’s panoramic, theatrical, and gloriously excessive. But Russell keeps his focus on Rose of Roscrae; it’s soulful and moving for its reach; it doesn’t need the libretto to be enjoyed, or even to blow your mind. Russell’s view of history may be romantic but it is also gritty as hell, and enduring. This is his masterpiece.” (Allmusic.com)