Današnji klinci verovatno ne znaju ništa o Španskom građanskom ratu. A zašto bi ih on i interesovao kada su, mahom, ušuškani u virtuelnoj stvarnosti u kojoj im se neprekidno, kao na pokretnoj traci, serviraju isto takva virtuelna zadovoljstva. U vreme kada se o internetu i globalnim mrežama nije moglo ni sanjati, ovaj rat je bio u neku ruku globalan (iako i lokalan) jer je poslednji u kojoj je promovisane nekakve opšte ideje koje su se, uslovno, mogle ticati celog sveta.
Doduše, uglavnom levičarske, danas tako nepopularne.
U sukobu su učestvovale snage Druge španske republike (legitimne vlasti) pojačane mnogim levičarskim grupama protiv pobune desničarskih fašista i nacionalista predvođenih generalom Frankom, koji je u državnom udaru uspeo da svrgne republikansku vladu i 1939. uspostavi diktaturu koja je trajala sve do njegove smrti 1975. godine.
Posledice rata su podgrevale strasti u međunarodnim intelektualnim i političkim krugovima. Koplja su se lomila oko ideologije – simpatizeri republikanaca su rat proglasili borbom između tiranije i demokratije ili fašizma i demokratije. Mnogo mladih idealista je tokom tridesetih godina stupilo u internacionalne brigade, boreći se na strani republikanaca protiv nadirućeg fašizma koji će neku godinu kasnije izazvati Drugi svetski rat. Među njima je bilo i ljudi sa naših prostora.
Današnja pesma “Viva la Quinta Brigada” priča o irskim dobrovoljcima.
Ten years ago I saw the light of morning
A comradeship of heroes was laid
From every corner of the world came sailing
The Fifteenth International Brigade.They came to stand beside the Spanish people
To try and stem the rising fascist tide
Franco’s allies were the powerful and wealthy
Frank Ryan‘s men came from the other side.Even the olives were bleeding
As the battle for Madrid it thundered on
Truth and love against the force of evil
Brotherhood against the fascist clan.Viva la Quinta Brigada,
No Pasaran, the pledge that made them fight
Adelante was the cry around the hillside
Let us all remember them tonight.Bob Hilliard was a Church of Ireland pastor
From Killarney across the Pyrenees he came
From Derry came a brave young Christian Brother
And side by side they fought and died in Spain.Tommy Woods age seventeen died in Cordoba
With Na Fianna he learned to hold his gun
From Dublin to the Villa del Rio
He fought and died beneath the Spanish sun.Many Irishmen heard the call of Franco
Joined Hitler and Mussolini too
Propaganda from the pulpit and newspapers
Helped O’Duffy to enlist his crew.The call came from Maynooth, “support the Naziss”
The men of cloth had failed yet again
When the Bishops blessed the Blueshirts down in Galway
As they sailed beneath the swastika to Spain.This song is a tribute to Frank Ryan
Kit Conway and Dinny Coady too
Peter Daly, Charlie Regan and Hugh Bonar
Though many died I can but name a few.Danny Boyle, Blaser-Brown and Charlie Donnelly
Liam Tumilson and Jim Straney from the Falls
Jack Nalty, Tommy Patton and Frank Conroy
Jim Foley, Tony Fox and Dick O’Neill.
Autor pesme, Christy Moore, jedan je od najcenjenijih irskih songwritera. Iza njega se prostire 50 godina uspešne karijere i četrdesetak snimljenih albuma iz kojih se jasno čitaju politički stavovi.
Gledajući današnje izveštaje po medijima o aktuelnim previranjima u Španiji, prepoznajem da je ova pesma ujedno i opomena šta ponovo može da se desi. Milion mrtvih i decenije ekonomske stagnacije posle građanskog rata izgleda da nisu dovoljan argument pred usijanim glavama.